Door het eeuwenlang steken en baggeren van turf ontstond er ten noorden van Capelle aan den IJssel en Rotterdam een uitgestrekt plassengebied.

Om de opgeofferde landbouwgrond terug te winnen, maar vooral om overstromingen in de omgeving van het gebied te voorkomen zijn de plassen rond 1873 drooggelegd en vormen voor een groot deel de Polder Prins Alexander. De aanvankelijk kale onherbergza­me polder is nu, ruim 125 jaar later, een prima woonstek geworden voor bijna 200.000 mensen die wonen in één van de laagst gelegen gebieden van Europa.

Het definitieve droogleggingsplan van de Polder Prins Alexander(1859) van Ir. Jan Anne Beijerinck (1800-1871) voorzag in de bouw van drie zogenaamde benedengemalen en een bovengemaal. Het gemaal Jan Anne Beijerinck uit 1869 is als enige van de oorspronkelijke benedengemalen bewaard gebleven.

Aanvankelijk drie, later twee, benedengemalen moesten het water uit de plassen, en na de drooglegging uit de polder,opvoeren naar de 4 meter hoger gelegen ringvaart van waar het door het bovengemaal bij Kralingse Veer in de 2 meter hoger gelegen Nieuwe Maas werd gepompt. Sinds 1990 wordt de bemaling van de polder geregeld door een nieuw gemaal in Nieuwerkerk aan den IJssel waardoor de oude gemalen overbodig werden. In 1993 droeg het Hoogheemraadschap van Schieland het gemaal, welke nog steeds kan functioneren als reservebemaling, over aan de Stichting Beijerinckgemaal.

Het gemaal is door de provincie Zuid-Holland aangemerkt als beschermd monument en kan worden beschouwd als een object van historische waarde met een bijzondere architectuur. Het oorspronkelijk door stoomkracht aangedreven gemaal is nu het oudst nog werkende- en elektrisch bediend gemaal van Nederland. De elektrische installatie, pompen en motoren dateren uit 1927 en zijn inmiddels zeldzaam geworden,terwijl het gemaal historisch van betekenis is vanwege de rol die het heeft gespeeld bij de drooglegging en de waterhuishouding van de Polder Prins Alexander.

Hieronder een aantal afbeeldingen van het gemaal in het stoomtijdperk.